Bangladeş, Dış Borç Geri Ödemelerinde Rekor Kırdı
Bangladeş, son mali yılda dış borç geri ödemelerinde tarihi bir rekora imza attı. Ekonomik İlişkiler Bölümü’nün (ERD) 27 Temmuz’da yayınladığı rapora göre, ülke 2025 mali yılında kalkınma ortaklarına toplamda 4,087 milyar dolar geri ödeme gerçekleştirdi. Bu tutar, geçen yıl yapılan 3,37 milyar dolarlık ödemeye kıyasla yüzde 21,2’lik ciddi bir artışı temsil ediyor.
Ödemelerin detaylarına bakıldığında, ana borç geri ödemeleri yüzde 28,8 artışla 2,595 milyar dolara ulaştı. Faiz ödemeleri ise yüzde 10,5 artarak 1,491 milyar dolar seviyesine çıktı. ERD yetkilileri, bu artışın altyapı projeleri ve bütçe destekli kredilere ilişkin vade sonları yaklaşması ve kredi desteklerinde sağlanan erteleme sürelerinin kısalmasının temel nedenleri olduğunu belirtti.
“GERİ ÖDEME BASKISI ARTACAK”
Ekonomistler, Bangladeş’in dış borçlanmasının son yıllarda hızla yükseldiği konusunda hemfikir. Policy Exchange Bangladesh Başkanı M. Masrur Reaz, “2016-17 mali yılından itibaren hükümetin çok sayıda büyük projeye girişmesi, özellikle fizibilitesi yetersiz, bütçesi şişirilmiş ve ekonomik getirisi sınırlı olanlar, borç yönetimini zora soktu” dedi.
Reaz, “Gelir toplamada yaşanan sıkıntılar nedeniyle Bangladeş dış borçlara yöneldi ve sadece yedi yılda dış borç miktarı iki katına çıktı. Bu artışın hızı ve niteliği kaygı verici” ifadelerini kullandı. Ayrıca, yüksek faizli, kısa vadeli ve geri ödeme süresi sıkıştırılmış kredilerde ciddi artış yaşandığını vurguladı.
Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi dış şoklar nedeniyle Bangladeş’in dengelemeye yönelik aldığı bütçe destekli kredilerin de geri ödemelerinin yaklaştığını söyleyen Reaz, “Bu durum mali disiplin üzerinde ciddi baskı oluşturuyor. Ülkenin artık borçlanmasını ödeme kapasitesiyle uyumlu hale getirecek yeni bir mali strateji geliştirmesi şart” diye ekledi.
YENİ KREDİLERDE DÜŞÜŞ, BÜTÇE DESTEĞİ ARTIYOR
Geri ödemelerdeki artışa karşın, yeni kredi taahhütleri ve kullanımında düşüş yaşandı. ERD verilerine göre Bangladeş, 2025 mali yılında kalkınma ortaklarıyla toplamda 8,323 milyar dolarlık yeni kredi anlaşması imzaladı. Bu rakam bir önceki yılki 10,739 milyar doların oldukça altında kaldı. Aynı dönemde kredi kullanım tutarı da 10,283 milyar dolardan 8,568 milyar dolara geriledi.
Yetkililer, bu düşüşü geçici hükümete geçiş süreci sonrası yaşanan belirsizliklere ve kamu idarelerinde istikrarsızlığa bağladı. Bazı yabancı müteahhitlerin projelerden çekilmesi nedeniyle yatırım programlarının sekteye uğradığını açıkladılar.
Öte yandan, ara dönem hükümetin orta vadeli borç stratejisi kapsamında kalkınma projeleri için kredi kullanımını azalttığı, ancak devam eden ekonomik krizi yönetmek üzere kalkınma ortaklarından rekor seviyede 3,4 milyar dolar bütçe desteği aldığı belirtildi.
BAŞLICA BORÇ VERENLER VE KREDİ DAĞILIMI
2025 mali yılında dış kredi taahhütlerinde Dünya Bankası ilk sırada yer aldı. Banka toplamda 2,84 milyar dolar taahhüt verdi, bunun 1 milyar doları bütçe desteği olarak ayrıldı. Asya Kalkınma Bankası ise 2 milyar dolar taahhütle ikinci sırada bulunuyor, bunun 1,5 milyar doları bütçe destekli kredi. Japonya 1,89 milyar dolar, Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) ise 561 milyon dolar taahhüt etti.
Kredi kullanımında da Asya Kalkınma Bankası liderliği elinde tutuyor, 2,52 milyar dolar kullandırdı. Dünya Bankası 2,012 milyar dolar, Japonya 1,58 milyar dolar ile önemli kredi kullandırıcıları arasında. Rusya 675 milyon dolar, AIIB 527 milyon dolar, Çin 415 milyon dolar ve Hindistan 185 milyon dolar ile listeyi tamamladı.
